W Centrum eMOCja oferujemy wsparcie indywidualne dla osób dorosłych oraz dzieci przeżywających żałobę. Konsultacje z osobami dorosłymi obejmują do 10 spotkań z psychologiem, a spotkania dla dzieci  mają inny schemat, ponieważ wsparciem obejmujemy również rodzica/opiekuna prawnego.

Rodzic/opiekun odgrywa w życiu dziecka kluczową rolę i jest to niezmienne również, gdy dziecko przeżywa stratę. To najbliższy dziecku dorosły jest dla niego pierwszym i najważniejszym wsparciem w tym trudnym emocjonalnie czasie, dlatego bez jego zaopiekowania i psychoedukacji – praca indywidualna z dzieckiem nie miałaby większego znaczenia. To właśnie dlatego na pierwsze spotkanie w sprawie dziecka przychodzi jego opiekun. A co dzieje się na takim spotkaniu?

Przede wszystkim psycholog pyta o relację, jaka łączyła dziecko z osobą zmarłą i okoliczności śmierci. Dorosły jest w stanie opowiedzieć historię bardziej szczegółowo i obiektywnie, zawierając wszystkie szczegóły.

Kolejnym ważnym punktem jest pytanie o to, jak wiele informacji o śmierci zostało dziecku przekazane i w jaki sposób. Czy dziecko towarzyszyło zmarłemu podczas chorowania? Czy było świadkiem odchodzenia? A może było chronione przez rodzinę i izolowane od przykrych informacji? Czy dziecko uczestniczyło w ceremonii pogrzebowej? Czy uczestniczyło w przygotowaniach do pożegnania?

Kolejnym ważnym punktem jest pytanie o to, jak dziecko rozumie śmierć. Tutaj padają pytania o wiarę, wizję życia po śmierci lub przekonanie, że śmierć wszystko kończy, o rozmowy z dzieckiem na temat osoby zmarłej – gdzie ona jest, jak wygląda, czy może się z nami kontaktować? Czy dziecko przeżyło już wcześniej jakieś inne straty? Jak sobie z nimi poradziło?

Następnie pytamy o wrażenia opiekuna dotyczące zachowania dziecka. Jednym z ważniejszych sygnałów jest zauważalna, duża zmiana zachowania, która nastąpiła wraz z doświadczeniem straty lub w przybliżonym czasie. Czy dziecko zaczęło zachowywać się inaczej w środowisku rodzinnym, ale również szkolnym/przedszkolnym/rówieśniczym? Czy któreś zachowania wydają się niepokojące? Jak intensywne są i jak długo trwają? A może nie nastąpiła żadna zmiana, dziecko zdaje się nie zauważać nieobecności osoby zmarłej? Może unika rozmów, tłumi swoje emocje?

Pierwsze spotkanie to również okazja do psychoedukacji dotyczącej żałoby dziecka. Terapeuta omawia z rodzicem/opiekunem, jak może wyglądać przeżywanie straty w zależności od wieku i poziomu rozwojowego, proponuje sposoby na wsparcie dziecka w domu, poleca gry i pomoce ułatwiające bezpiecznie wprowadzenie w domu tematu śmierci i straty, może również polecić wartościową literaturę dla rodzica i dziecka.

Jak więc przygotować się do takiego spotkania?

Przede wszystkim obserwować swoje dziecko i zastanowić się nad tym, jakie zachowania czy sygnały, które odbieramy my i inni  opiekunowie, nas niepokoją. Pomyśleć o tym, jakie pytania chcielibyśmy zadać psychologowi w związku ze wsparciem dziecka. Zastanowić się nad swoimi obawami i oczekiwaniami, aby przyjść i mieć większą łatwość w formułowaniu ich. Ważne, aby pamiętać, że dla dziecka rodzic/opiekun jest zawsze pierwszym źródłem bezpieczeństwa, nie tyle materialnego, co emocjonalnego. Efektywne wsparcie będziemy w stanie zapewnić dziecku tylko wtedy, gdy zadbamy najpierw sami o siebie. Zapraszamy więc również na konsultacje indywidualne dla dorosłych lub par, a rodziców/opiekunów, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej na temat żałoby u dzieci i sposobów ich wspierania, zapraszamy do uczestnictwa w Akademii Rodzica/Opiekuna.

Barbara Plebańska, psycholog